“Iron Man” hiçbir
zaman “Hulk”, “Örümcek Adam” ya da “X-Men” kadar çok takip edilen fenomen bir
Marvel süperkahramanı olmadı. Oysa “Iron Man”in hikayesi günümüz dünyası için
daha inandırıcı özellikler barındırır. Çünkü ana kahramanı “X-Men”deki
kahramanların aksine erdemleri olan biri değil, iyi niyetli ama sinik bir
gençken radyoaktif bir örümcek tarafından ısırılıp kötülerin peşine düşen Peter
Parker gibi değil. Ya da “Hulk”da
olduğu gibi idealist ve yakışıklı bir dahi çılgın bir deneyi kendi üzerinde
denerken kontrol etmekte zorlandığı bir ‘süper mahluk’a dönüşmüyor. Belki de bu
yüzden Marvel “Örümcek Adam” kadar sükse yapamayan karakterlerini “The Avengers”
adı altında toplamıştı. “Iron Man” de Thor, Hulk, Captain America, Kara Dul
gibi diğer kahramanlarla birlikte ekipte yerini almıştı.
Herşeyden önce “Iron Man”in ‘alter ego’su olan Tony Stark bildiğimiz
manada bir kahraman değil! Silah imalatçısı, çok zengin bir züppe, dini imanı
para ve kadınlar onun için birer gece oyalanacağı oyuncaklar gibi… ABD’nin
çıkarları uğruna parayı bastırana silahını satıyor. Kimin ne için kullandığı
umurunda değil. Ama günün birinde kendi silahlarıyla rehin alınıyor. Orijinal
hikayede zamanın moda düşmanı Vietnamlılar tarafından kaçırılmışken, 2008
yapımı ilk sinema filminde, Afganistan’daki bir terörist çete lideri ona zorla
tahrip gücü yüksek bir roket yaptırmak istiyor. Ancak Stark kendisine verilen
imkanları oradan kaçmak için faydalanacağı silahlandırılmış bir zırh yapmak
için kullanıyor. Başarılı kaçış operasyonundan sonra ülkesine döndüğünde
yaptığı işin farkına varıyor ve şirketinde daha faydalı teknolojiler üretme
kararı alıyor. Tony Stark’ın ilk filmdeki bu ‘iyi’leşme süreci komedi
oyunculuğundan gelen yönetmen Favreau tarafından düzgün bir ritm ve ‘humor’ duygusuyla
ele alınmıştı. Tabii Robert Downey Jr. etkisini de unutmamak gerek...
Sönük bir devam filmi...
İkinci film de büyük ölçüde sırtını Downey Jr.’a ve birinci
sınıf oyuncu kadrosuna dayamıyor değil. Favreau, ünlü oyuncu sayısını
artırmakla da kalmayıp kötü adamların, demir adam zırhının, robot askerlerin ve
patlama çatlamaların da sayısını artırmış. Bir de genç erkekler için vücudunu
saran siyah deriler içinde bir ‘hot chick’ ekleyivermiş. Black Widow rolündeki Scarlett
Johansson’dan bahsediyorum.
 |
| Mickey Rourke'un 'yaralı' kötü adamı Ivan beklenen etkiyi yaratamamıştı... |
İlk filmde Stark’ın karikatürize edilmiş ‘yozlaşmışlığı’ bu
filmde yerini, onun aşırı ve artık onu yer yer sevimsizleştiren özgüvenine
bırakıyor. Film aynı zamanda, bir
süperkahraman serisine göre hayli erken bir tavırla alter egonun tüm dünyaya
ilan edilmiş olmasının üzerine oynuyor yine. Evet, Stark tüm dünyanın önünde
çırılçıplak duruyor. İki kişiliğiyle de... İcat ettiği silahlı zırh sayesinde doğu
ve batı arasında istikrarı sağlamış üstelik. Film daha en başta mahkeme
sahnesinde bunun altını kapkalın çiziyor. Silahlanmanın doğru kullanıldığında
ne kadar da faydalı (!) olabileceğini söyleyen binlerce Hollywood filminden
biri daha oluyor bu sahnelerde.
Kötü adam Ivan Vanko’ya gelince; “Şampiyon” (The Wrestler)
sonrası Hollywood tarafından yeniden keşfedilen Mickey Rourke’un zorlama ve sığ
kötü adam karakteri doğrusu yeterince heyecanlandırmayı başaramıyor. Çünkü kötü
adam olma motifi sıradan ve klişe. Bunu da daha ilk göründüğü sahneden belli
ediyor. Sonra ‘dişli düşman’ olarak Monaco’daki
Grand Prix sırasında ilk ortaya çıkışıyla belli bir takip zevki yaşatmıyor
değil. Ama sonrasında bir şekilde etkisileşip finale kadar adeta donduruluyor
senarist sayesinde. Dolayısıyla finalde süperkahramanın ‘dişli düşman’la olan
büyük kapışması da etkisini yitirmiş oluyor. Üstüne üstlük Favreau bu final sahnesine
bir sürü robot doldurup bir “Transformers” kakafonisi yaşatıyor izleyicilere.
Ondan sonra da heyecanla beklememiz gereken (ama öyle bir tansiyon değeri vermeyen)
asıl kapışma geliyor ki, başladığı gibi de bitiveriyor. Zaten film boyunca Tony
Stark ne hâlâ yoz kalmayı tercih eden silah tüccarı rakibi Justin Hammer (Sam
Rockwell) ile ne de Vanko’yla doğru düzgün uğraşıyor. Kendi sağlık problemi ve inandırıcı
olmaktan yoksun, yapıştırma bir ‘baba sorunu’yla ilgileniyor daha çok.
 |
| Iron Man filmlerini sükseli efektleri değil; en çok Robert Downey Jr. seyredilir kılıyor.... |
Aslında üstten bir daha baktığınızda büyük bir potansiyel
görmeniz mümkün filmde. Başı sık sık uyuşturucuyla derde giren, ayık olduğu
zamanlarda rol aldığı filmlerde müthiş performanslar çıkartan Robert Downey Jr.’ın
giderek Al Pacino’laşması kendisini izlemeyi giderek daha da keyifli hale
getiriyor. Hem Gwyneth Paltrow hem de Scarlett Johansson estetik anlamda göz
dolduruyorlar. İlk filmdeki Terrence Howard’ın yerini alan usta oyuncu Don
Cheadle ise Savaş Makinesi (War Machine) adıyla silik bir figür olarak zırhlara
bürünüp kendi özel filmine doğru yola çıkıyor adeta. Mickey Rourke bu hazır
deforme fiziğini bu tür kötü adam imajlarında harcarsa eğer iyi para yapar
belki ama ikinci baharındaki kariyeri için doğru olur mu bu şüpheli. Sam
Rockwell ise her zamanki iyi performanslarından birini göstererek Robert Downey
Jr.’dan sonra filmin en izlenesi oyunculuğunu sunuyor.
Ama gelin görün herşey aslında bir oyuncu olan Justin
Theroux’nun kendi başına yazdığı ilk senaryosunda heba olup gidiyor. Böylesi
bir dev prodüksiyonu da ilk kez senaryo yazan bir oyuncuya emanet eden zihniyet
de ayrıca tartışılmalı.
 |
| Her genç kızın rüyası: demir adam! |
Ve üçüncü film...
Biri iyi diğeri pek de iyi olmayan iki filmin üstüne, birkaç
süperkahraman daha takviyeli, eğlenceli “Yenilmezler”in (The Avengers)
getirdiği sükse, “Iron Man”i ciddi bir gişe canavarına dönüştürdü. Aslında
Marvel’in en çok sevilen karakterlerinden biri de olmayan “Iron Man”in sinemada
mayasının tutturulmasında pek çok ‘blockbuster’ filmde olduğu gibi, fikirden
ziyade ticari bir zekanın (ve tabi ki paranın) olduğu aşikar...
Biz ikinci filmde doğu-batı arasındaki düşmanlığı dengelemiş
bir Iron Man görmüştük. Eskinin silah üreticisi, şimdi de adalet dağıtıyor ve
dünyayı daha yaşanır bir hale sokuyordu. Tony Stark bütün teknolojisini ve
kapitalist şirketini Iron Man teknolojisini geliştirmeye yöneltmiştir. Bu arada
şirketi multi milyonlarını nasıl kazanıyor bilemiyoruz tabi!
Üçüncü filmin, ikinci filmi pek de anmaması hatta yok
sayması anlaşılır bir şey aslında. Kötü bir senaryodan oluşturulmuş filmin ne
kötü adamı heyecan vericiydi ne de artık bir çanta boyutuna indirgenebilen
demir kostümü. Üçüncü filmi aksiyon sineması türüne çok hakim bir
senarist/yazar olan Shane Black’e emanet edilmesi akıllıca olmuş. O da ikinci
film yerine öncül film olarak Iron Man’in çok önemli bir pozisyonda olduğu “Yenilmezler”i
(The Avengers) önemsemiş daha çok. Tony Stark’ın “Yenilmezler” macerasında
ölümden dönmüş olmasının getirdiği bir travmayla muzdarip olması filmin en
önemli manevrası. Sık sık panik atak geçiren bir süperkahramanı her zaman
göremezsiniz sonuçta.
 |
"Iron Man 3" en başta bir Arap teroristi paranoyası sunuyor...
Sonra neyse ki başka bir sürprizle bu klişeden kurtarıyor bizi... |
Üçüncü filmin bir senarist sürprizi de; kaynak çizgi
romanlarında kahramanımızı hayli zorlayan dahi bilimadamı, megolaman ve dövüş
sanatları ustası “Mandarin”i önce Bin Ladin benzeri bir Arap teröristi olarak
sunup sonrasında sürpriz bir ters köşe manevrayla madara etmesi... Black bir
şaşırtmaca yaparak ilk filmin biraz öncesine bağlayarak açıyor filmini. Bu
hayli ‘doğulu’ süper-kötü, filmin asıl kötüsü değil oysa. Asıl ‘süper-kötü’nün
yine Amerikalı çıkması ve sicili pek de temiz olmayan bir Amerikan başkanını
tehdit ediyor olması yine filme artı puanlar getirir belki ama yine de,
Pentagon’un mesela kötü adamın izini ararken Pakistan’dan sinyal almalarının
ardından ‘hemen vurun’ emriyle Amerikan bayraklı bir demir adamı (Don Chadle)
çarşaflı kadınlarla dolu bir atölyeye göndermesi ne kadar da saçma! Bu kapalı
kadınların orada aniden beliren bu ‘demir adam’a sarılıp onu kutlamaları vs.
gibi sahneler, bu içi sadece yaldızla kaplı gösterişçiliğin Hollywood’luların ne
olursa olsun vazgeçemedikleri uyuşturucuları olduğunu kanıtlamakta.
Birçok süperkahramanın tersine, Iron Man’in ‘mentor’unun
(akıl hocası) yine kendisi olduğunun altını çizercesine filmin başına ve sonuna
eklenen dış ses, yine güzel bir senarist dokunuşu. Bu sayede karakter kendi
psikanalizini de kendi yapıyor. Giydiği zırhın sadece bir koza olduğunu da ifşa
ediyor filmin sonunda. Tony Stark belki de bu demir maskeden kurtulunca
gerçekten “insan” olabilecektir...
 |
| Hah şimdi tam oldu bak!! |
"Iron Man 3", büyük güçlerin insan doğasına getirdiği
kontrolsüz egonun Bin Ladin, Kaddafi gibileri doğurduğunu söylerken de küçük
bir detayı görmezden geliyor tabi; bu egoları getiren büyük güçleri hangi büyük
güçler onlara veriyor peki?!
En azından bilinçli seyirci bunları bilerek izlediğinde filmin
eğlencesine kendisini kaptırıp, verdiği filtreli mesajları da yerli yerine
koyabilir. Ama bunu yapamayacak yaştaki gençler için bu filmler hâlâ oldukça
yoğunlaştırılmış Amerika reklamları olarak algılanabilir...
 |
| Gwyneth Patrow’un tatlı Pepper’ı bir
‘süperkahramanın eşlikçi kızı’ndan finale etki eden bir kadın kahramana
dönüşüyor... |
Eski bir ordu mensubu olan Wade Wilson, geçimini kiralık
kabadayı olarak sağlamaktadır artık. Ancak bir gün yeni sevgilisiyle mutlu
mesut yaşarken kanser olduğu haberini alır. Esrarengiz bir organizasyon onu
farklı bir yöntemle iyileştirebileceğini söyler. Wilson bu işkenceyle dolu
‘tedavi’yi kabul eder, iyileşir iyileşmesine ama karşılığında yanıklar içindeki
vücudunu ve yüzünü bir maskenin ardına saklamak zorunda olan ölümsüz bir ölüm
makinesine dönüşür. O artık intikamının peşine düşmüş, merhamet ve vicdan gibi
duygulardan muaf ama çok utanmaz bir mizah anlayışına sahip Deadpool’dur. Ana
hikayesinde çok büyük bir buluş olmasa da bundan sonrası birbirinden vahşi ve
eğlenceli aksiyon sahneleriyle dolu. 
